Jubileusz Muzeum Tatrzańskiego

Dodane przez () dnia 10-05-2010
Wieści z terenu >>

Muzeum Tatrzańskie ma już 120 lat. Zanim powstała pierwsza placówka, ówczesne Towarzystwo Tatrzańskie kilkakrotnie próbowało utworzyć muzeum regionalne.

W XIX wieku do Zakopanego i w Tatry zaczęli przyjeżdżać naukowcy, artyści i pisarze, zainteresowani pięknem tatrzańskiej przyrody i bogactwem kultury ludowej. Wśród nich byli m.in. Seweryn Goszczyński, Ludwik Zejszner, Wincenty Pol czy Eugeniusz Janota. Pod koniec XIX stulecia nastąpił rozwój badań przyrodniczych i etnograficznych, związanych z Tatrami i Podtatrzem. Wśród osób przyjeżdżających pod Giewont byli entuzjaści kolekcjonerzy, dzięki którym zrodził się pomysł założenia muzeum regionalnego, początkowo przyrodniczego, a później przyrodniczo-etnograficznego.

Pierwsza kolekcja przyrodnicza powstała za sprawą Edwarda Homolacsa, który osiadł w dworze w Kuźnicach. W połowie XIX wieku znajdowała się tam kolekcja spreparowanych okazów ptaków. Później uzupełniał ją Antoni Kocyan, który z czasem stworzył własną kolekcję ornitologiczną, ale część trafiła na zamek w Orawskim Podzamczu.

Kiedy w 1873 roku powstało Towarzystwo Tatrzańskie, jego działacze ponownie próbowali utworzyć muzeum regionalne. Głównym inicjatorem był Maksymilian Nowicki. Towarzystwu nie udało się jednak pozyskać kolekcji Edwarda Homolacsa, ale w 1875 roku stworzyli niewielką ekspozycję, na której można było oglądać – jak podano w pierwszym tomie „Pamiętnika Towarzystwa Tatrzańskiego” – między innymi zbiór minerałów, okazy flory tatrzańskiej i wypchaną kozicę. Muzeum to działało zaledwie 3 lub 4 sezony. Kolejną próbę stworzenia muzeum Towarzystwo Tatrzańskie podjęło w 1887 roku i w tym celu zgromadziło nieco własnych eksponatów.

W latach 80. XIX stulecia Towarzystwo Tatrzańskie ponownie wystąpiło z inicjatywą utworzenia muzeum pod Tatrami, ale próby – mimo zakupienia eksponatów – znów się nie powiodły. Dopiero w 1888 roku Adolf Scholtze, warszawski chemik i przemysłowiec, wspólnie z gronem przyjaciół dra Tytusa Chałubińskiego, którzy byli zafascynowani postacią Króla Tatr (tak nazywano Chałubińskiego), utworzył Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego, a za patrona wybrano Chałubińskiego. Jeszcze tego samego roku została skompletowana skromna ekspozycja, którą zgromadzono w wynajętym domu Jana Krzeptowskiego, położonym przy Krupówkach. Opiekunem został Władysław Roszek, ówczesny sekretarz „Klimatyki”.

„(…) już pierwszy statut określał teren działalności przyszłego muzeum, a był nim obszar Tatr i Podtatrza, a także przedmiot jego zainteresowań kolekcjonerskich, obejmujący zbiory przyrodnicze, etnograficzne oraz biblioteczno-archiwalne – pisze w książce „Gmach Muzeum Tatrzańskiego” Zbigniew Moździerz.

Uroczyste otwarcie Muzeum Tatrzańskiego odbyło się 1 lipca 1889 roku. Pierwszą ekspozycję tworzyły: zakupiona przyrodnicza kolekcja Antoniego Kocyana oraz etnograficzne eksponaty, pochodzące od Stanisława Drohojewskiego, właściciela Czorsztyna.

Po śmierci w 1889 roku patrona muzeum, rodzina Króla Tatr ofiarowała na rzecz placówki część swojej parceli przy ul. Chałubińskiego, gdzie już w dwa lata później postawiono nowy budynek. Muzeum przeniosło się tam w 1892 roku. Wtedy Towarzystwo Tatrzańskie zrezygnowało z tworzenia własnej placówki i swoje skromne zbiory ofiarowało istniejącemu muzeum. Kustoszem został Walenty Staszel, pierwszy nauczyciel domowy Stanisława Ignacego Witkiewicza.

Źródło - Tygodnik Podhalański 16.02.2009.

Ostania zmiana: 10-05-2010 o 15:11

[wróć]