XXXV WARSZTATY PRZEWODNICKIE - ZAMKI I PAŁACE ZIEMI GLIWICKIEJ

W dniu 22 marca 2014 r. odbyły się już kolejne warsztaty prowadzone przez Przewodnika Edwarda Wieczorka, odsłaniające nam piękno zamków i pałaców począwszy od Miechowic a skończywszy na Gliwicach.
Miechów – zamek a raczej pozostałości jakie po nim zostały to fragment skrzydła, który uchował się po spaleniu przez Rosjan podczas zdobycia osady w 1945 r. Całość zamku mogliśmy obejrzeć jedynie na archiwalnym zdjęciu. Budowa zamku rozpoczęła się w 1812 roku i trwała do roku 1817 z  inicjatywy kupca Ignacego Domesa, który owym czasie kupił całą wieś Miechowice. Zamek był prezentem dla jego córki – Marii. Pierwotnie  wybudowany w stylu klasycystycznym był wielokrotnie przebudowywany przez kolejnych właścicieli. W 1844 roku  Miechowice nawiedził huragan robiąc dużo szkód. Franz Winckler  podczas odbudowy rozbudował zamek w stylu XVI – wiecznego angielskiego gotyku.   Zamek pozostawał własnością tej rodziny do 1925 r. kiedy to hrabia Klaus Tiele Winckler odsprzedał go spółce akcyjnej Preussengrube AG (zarządzającej miejscową kopalnią węgla kamiennego). Można by powiedzieć, że historia miechowickiego zamku kończy się 27 stycznia 1945 r. wkroczeniem wojsk radzieckich, które rozgrabiły i doszczętnie spaliły obiekt. Dzisiaj pozostały jedynie ruiny pałacowej oficyny i okazały lecz zaniedbany park w, którym mogliśmy dostrzec kryjące się pozostałości samego zamku. Obiekt jest objęty ochroną konserwatorską przez wpis do rejestru zabytków.

Kamieniec – zespół pałacowy, obecnie jedno z sanatoriów Ośrodka Rehabilitacyjno – Leczniczego dla Dzieci ogólnie nie dostępny dla zwiedzających. Późnobarokowy pałac z pocz. XVIII w zbudowany przez Lówencoronów na fundamentach dawnego zamku Kokorzów mogliśmy obejrzeć jedynie z zewnątrz. W latach 1872 -73 pałac został przebudowany na styl neorenesansowy a w roku 1910 na styl neobarokowy. W tym samym roku dobudowano kaplicę pałacową, która zachwyciła nas swoim kształtem na rzucie koła przykrytą kopułą. Na elewacjach wschodnich mogliśmy podziwiać XVI – wieczny podwójny kartusz herbowy z  inskrypcją : „ KOKORZ Z KAMENCZE KATERZINA Z KINGSFELD”.  Od wschodu zobaczyliśmy budowlę zwaną „Mysią Wieżą”, która jest murowana z dzikiego kamienia i cegły na rzucie prostokąta.

Łubie – Pałac wzniesiony w 1860 r. przez Artura syna Johna Baildona w stylu klasycystycznym na planie prostokąta zwróconym frontem na północny zachód. Od strony podjazdu znajduje się arkada wsparta na jońskich kolumnach, a w tympanonie umieszczono kartusz herbowy Baildona. W tylniej części elewacji wznosi się wieża kryta hełmem stożkowym. Po śmierci Artura w 1909 r. kolejnym właścicielem Łubia został Erwin Aleksander Bergwelt. Po wojnie pałac jak i cały majątek jako dobra poniemieckie został znacjonalizowany a następnie uległ zniszczeniu. Odrestaurowany został na początku lat 90 – tych a obecnie znajduje się tutaj Dom Opieki Społecznej. Pałac otacza 3 – hektarowy park założony po 1909 r. Wśród drzewostanu mogliśmy dostrzec kilka pomnikowych okazów buków, jesionów czy tulipanowiec amerykański. W Łubiu zawitaliśmy również do pobliskiego barokowego kościoła parafialnego p.w. Narodzenia NMP z XVI w.

Kopienice – Klasycystyczny dwór wybudowany 1844 r. według projektu Emila von Wrochema. Budynek wielokrotnie przebudowywany, wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, murowany z cegły. Fasada budynku jest siedmioosiowa z centralnie umieszczonym gankiem dwufilarowym podtrzymującym balkon. Wszystkie elewacje ozdobione są boniowaniem, zachowały się również dawne podziały wykonane przy pomocy gzymsów i pilastrów. Całość otacza park krajobrazowy z wieloma okazami starodrzewu. Obecnie w budynku mieści się szkoła podstawowa.

Wielowieś – Dwór zbudowany w 1748 r. przez hrabiego Verdugo został rozbudowany w latach 1923 – 1927 przez dobudowanie oficyn. Piętrowy na palnie „L”, w elewacji frontowej ryzalit wsparty na kolumnach, obok brama przejazdowa nad którą umieszczony jest kartusz herbowy. Część dachu mansardowa. Obecnie znajduje się tutaj Urząd Gminy.

Toszek – Przybywając do tego zamku można zobaczyć ducha hrabiny Gizeli von Gaschin, bezskutecznie poszukującej zaginionej przed 200 lat złotej kaczki siedzącej na 11 złotych jajach. Nam nie dane było ją spotkać lecz za to mogliśmy podziwiać toszecki zamek położony w zachodniej części miasta z którego rozchodzi się przepiękny widok. Pierwotnie był to gród drewniany wzniesiony na przełomie XII i XIII w. należącego do kasztelana raciborsko – opolskiego, potem bytomskiego, w końcu będącego własnością innych Piastów Śląskich. Po śmierci ostatniego Piasta opolskiego zamek jak i całe księstwo przeszedł w ręce Habsburgów. Do dziś zachował się tylko budynek bramy, skrzydło północne i północna baszta. Od 1811 r. od pamiętnego pożaru, w którym zaginęła hrabina Gizela i zaginął rodowy skarb – złota kaczka – zamek pozostawał ruiną. W 1925 r. profesor Bodo Ebhardt opracował projekt rekonstrukcji zamku, jednak do wybuchu wojny nie podjęto większych prac budowlanych. Częściowo odbudowano go w latach 1956-1963 lokując w jego murach muzeum oraz kino miejskie. Obecnie jest siedzibą Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury.  

Bycina – Pałac wybudowany ok. 1700 r. z fundacji hrabiego Alberta Leopolda Paczyńskiego z Tenczyna. Po pożarze w 1867 r. został przebudowany przez książąt Hohenlohe – Oehringen. Po II wojnie światowej w obiekcie mieszkali pracownicy gospodarstwa rolniczego. W latach 90-tych XX wieku obiekt sprywatyzowano a ok. 2001 r. wyremontowana została przez prywatnego inwestora boczna elewacja, niestety pałac nie doczekał się dalszych prac. Mogliśmy wejść do środka trzykondygnacyjnego budynku i zobaczyć żałosny widok niszczejącego pałacu. Zauroczyło nas jednak jedno z pomieszczeń w którym mieściła się niegdyś kaplica p.w. św. Trójcy z przepiękną późnobarokową polichromią na suficie. W fasadzie głównego pałacu dostrzegliśmy bramę wjazdową z resztkami kamiennego późnobarokowego portalu z kartuszem herbowym Paczyńskich.

Pławniowice – Wchodząc na posesję Zespołu Pałacowo – Parkowego mogliśmy zobaczyć specyficzne zróżnicowanie kolorystyczne i fakturowe murów szczególnie kamiennych detali i czerwonych ceglastych ścian. Zachwyciły nas liczne wieże, wieżyczki i iglice. Mieliśmy okazję zwiedzić wnętrza pałacu począwszy od kaplicy Niepokalanego Poczęcia NMP, która została konsekrowana 15 października 1885 r. i służyła niegdyś wiernym jako kościół parafialny. Na dziedzińcu wewnętrznym usytuowana jest fontanna, figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem z ok. 1870 r. otoczona kutym płotkiem oraz pomnik z popiersiem Giovanniego Ballestrema. Popiersie zostało ustawione na granitowym cokole, zdobionym herbami hrabiowskimi.

Gliwice – Zamek Piastowski tak współcześnie nazywany jest dwór mieszkalno – obronny o cechach gotyckich  wybudowany w latach 1558 – 61. Jest to obiekt murowany z kamienia łamanego i cegły gotyckiej, częściowo otynkowany. Obecny kształt zamek uzyskał w wyniku przebudowy w XVI w., dokonanej przez ówczesnego dzierżawcę miasta Fryderyka Cetrycza. W ciągu następnych stuleci budowla spełniała różne funkcje. Była arsenałem, więzieniem, a nawet folwarkiem. Obecnie w zamku mieści się Muzeum w Gliwicach jako najstarsze muzeum  na terenie Górnego Śląska  powstałe w 1905 r. jako Muzeum Górnośląskie.

Warsztaty przewodnickie są to wycieczki specyficzne na których wiedza zdobyta przydaje nam się w pracy przewodnickiej. Dla osób nie zajmujących się tym zawodem przekazywane informacje są bezcenne a miejsca odwiedzane nieznane do tej pory są urokliwe i zapamiętywane na długi czas. Dla organizatora i prowadzącego warsztaty duże brawa i podziękowania od uczestników.

Tekst i zdjęcia: Dorota Gdesz.

Ostania zmiana: 30-03-2014 o 21:54